जीवनशैली ही समाज, संस्कृती, एखादा गट किंवा काही व्यक्तींनी स्थापित केलेली आहे. यामध्ये एकमेकांसोबत वागणूक, संवाद, वस्तूंची देवाणघेवाण आणि उपभोग, कार्य, उपक्रम, आणि स्वारस्य यासारख्या गोष्टींचा समावेश आहे ज्यात एखाद्या व्यक्तीने आपला वेळ कसा घालवायचा याचे वर्णन केले आहे.
अलीकडे आपल्या जीवनशैलीचे प्रमाण दिवसेंदिवस वाढतच आहे. आणि आपण या नवीन जीवनशैलीनुसार आपली हि जीवनशैली तशीच उंचावण्याचा प्रयत्न करत असतो. आजकाल जीवनशैली खर्चाच्या नावाखाली आपण अनावश्यक गोष्टींवर खर्च करत राहतो. आपल्याला असे वाटते की आमची सामाजिक स्थिती अबाधित ठेवण्यासाठी हे खर्च अनिवार्य आहेत. आपण लहान असताना आपली अशी जीवनशैली होती का? आपल्या आई-वडिलांनी आपली जीवनशैली कायम ठेवण्यासाठी बरेच पैसे खर्च केले होते का ? तरीही आपण किती खुश होतो ते आठवा
आधुनिक जीवनशैली टिकवण्याचा हा दबाव आपल्या बचतीवर कायमच परिणाम करीत असतो. परंतु आपण आपली जीवनशैली उंचावण्यासाठी भविष्यासाठी आवश्यक असणाऱ्या बचतीकडे दुर्लक्ष करू नये.
बचत करणे एक चांगला गुण आहे. आणि आपण या चांगल्या गुणाचे सवयीत रूपांतर केले पाहिजे. गुंतवणूकीत रुपांतरित झालेली बचत आपल्यासाठी पैसा कमविण्याचे कार्य करते. पैसा पैश्याला बनवतो आणि म्हणूनच पहिल्या वेतना पासूनच आपण आपल्या उज्ज्वल भविष्यासाठी बचत करण्यास सुरवात केली पाहिजे.
जीवनशैलीवरील खर्च कमी करण्यासाठी खालील मार्ग आहेत.
- आपला प्रत्येक खर्च लिहून लिहा. लिहून काढल्यावर आपल्याला आपले पैसे कोठे जात आहेत हे जाणून घेण्यास मदत होईल.
- खर्च दोन प्रकारचा असतो. प्रथम श्रेणी निश्चित खर्च आहे. यात भाडे, किराणा ,शाळेची फी, निश्चित औषध खर्च, मोलकरीणांना देय रक्कम, मालमत्ता कर, विमा प्रीमियम इत्यादी खर्चाचा समावेश आहे आणि दुसरे म्हणजे व्हेरिएबल खर्च जे अन्न, वाहन, वीज, टेलिफोन, करमणूक, किराणा सामान, इ. जीवनशैलीत बदल करताना आणि खर्च कमी करताना आपण आवश्यक खर्चावर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे आणि आपला अनावश्यक खर्च कमी करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.
- खर्चाची आवश्यकता व अनावश्यकता म्हणून वर्गीकरण देखील केले जाऊ शकते. आपली मूलभूत गरज काय आहे आणि आपल्या इच्छेसाठी कोणता खर्च आहे हे आपण समजून घेतले पाहिजे. हॉटेलिंग, शनिवार रविवार जोडून घेतलेली फिरण्यासाठी सुट्टी व आउटिंग, सिनेमा, पार्टी इत्यादी वर वारंवार करण्याचा खर्च टाळण्याचा प्रयत्न करा. असे करणे आपल्याला आपल्या गरजांवर लक्ष केंद्रित करण्यास आणि पैशाची बचत करण्यात मदत करेल.
- आपल्या मोठ्या खरेदी जो पर्यंत अत्यावश्यक नसेल तो पर्यंत पुढे ढकला. काही काळानंतर आपणास कळेल की हे अजिबात आवश्यक नाही. हे विशेषत: इलेक्ट्रॉनिक्स गॅझेट आणि ब्रांडेडस परिधानांना लागू आहे.
- जेव्हा शक्य असेल तेव्हा सार्वजनिक वाहतूक वापरण्याचा प्रयत्न करा. आपल्याकडे पोस्टपेड मोबाईल कनेक्शन असल्यास ते प्रीपेडमध्ये बदला जे आपल्या मोबाईलच्या वापरावर लक्ष ठेवण्यास मदत करते.
- दंड टाळण्यासाठी आपली बिले वेळेवर द्या.
- क्रेडिट कार्डऐवजी डेबिट कार्ड वापरणे सुरू करा ज्याद्वारे आपण प्रत्येक खर्चानंतर बँक बॅलन्स पाहू शकता.
- जेव्हा आपण प्लास्टिक पैशांऐवजी रोख रक्कम खर्च करतो तेव्हा आपण खर्च वर जास्त लक्ष देऊ शकतो आवश्यकतेनुसार रोख पैसे देणे सुरू करा.
- आपल्या खर्चासाठी अधिक मिळकत कमावण्यासाठी वैकल्पिक उत्पन्नाचे स्रोत (passive income sources) शोधण्याचा प्रयत्न करा. आपण आपले छंद वर्ग चालवू शकता, फ्रीलान्सिंग प्रकल्प, ट्यूशन इत्यादी घेऊ शकता.
- आपल्या प्राधान्यावर लक्ष केंद्रित घ्या. बचत प्रथम आपल्या मनात आणि नंतर प्रत्यक्षात सुरू होते. आपल्याला जीवनशैली टिकवून ठेवण्यापेक्षा बचती ला सर्वोच्च प्राधान्य देणे आवश्यक आहे.
- दरम्यान, उच्च पगाराची नोकरी मिळवण्यासाठी आपली तांत्रिक आणि शैक्षणिक कौशल्ये सुधारण्याचा प्रयत्न करा.
आशा आहे की या सर्व गोष्टी आपल्याला जीवनशैलीवरील खर्च नियंत्रित करण्यात आणि अधिक बचत करण्यात मदत करतील