संपादकीय

गुंतवणुकीवर मिळणारा परतावा म्हणजे त्यावर मिळणारे "व्याज'. यावर तुमच्या संपत्तीत होणारी वाढ अवलंबून असते. हे परताव्याचे गणित सर्रास सरळ व्याज पद्धतीने मोजण्याचा सर्वांत सोपा मार्ग अवलंबिला जातो. समजा, वार्षिक 10 टक्के व्याजदराने 100 रुपये ठेव योजनेत गुंतविले, तर सरळ व्याज पद्धतीने लाभाचे सोपे गणित मांडताना एक वर्षानंतर तुमच्या मुद्दलावर परतावा म्हणून 10 रुपये मिळतील. पुढील वर्षीदेखील तुम्हाला 10 रुपये मिळतील. या पद्धतीने तुम्ही जितक्‍या कालावधीसाठी मुदतठेव केली असेल, तितक्‍या कालावधीसाठी तुम्हाला हे व्याज मिळेल. मात्र, त्यात वार्षिक 10 रुपयांचीच भर पडेल, म्हणजेच येथे ज्या रकमेवर व्याज मोजले आहे ती रक्कम, अर्थात मुद्दल तिन्ही वर्षांत एकसारखीच धरली आहे.    बहुतांश वित्तीय…

कालच महिला दिन साजरा झाला !  सर्वच क्षेत्रात महिला आघाडीवर आहेत असे दिसत असूनही अनेक महिलांमध्ये अर्थसाक्षरता आहे हे जाणवत नाही ! महिलांनी  अर्थसाक्षर व्हावे यासाठी या काही प्राथमिक सूचना धनलाभतर्फे करण्यात येत आहेत !! बहुतांश महिला त्यांचे आर्थिक व्यवहार पाहत नाहीत, ही समस्या आहे. याच वेळी दीर्घकालीन निर्णय आणि आर्थिक नियोजन यापासून महिला दूर राहतात. महिलांना दीर्घकालीन आर्थिक नियोजनाचा आत्मविश्‍वास आणि अनुभव नसणे अथवा पतीकडून स्वातंत्र्य न मिळणे अथवा पालकांकडून त्यांच्यातील या नैसर्गिक क्षमतेला डावलले जाणे, ही यामागील कारणे असतात. खूप आधीपासून भारतीय महिला या बचत करणाऱ्या आणि खर्चाचे व्यवस्थापन करणाऱ्या आहेत, हे माहिती असूनही हे याकडे दुर्लक्ष झाले…

आपल्या देशामध्ये आपण आधीच मंदीसदृश वातावरणाचा अनुभव घेत आहोत. अर्थव्यवस्थेचा वाढीचा दर हा प्रत्येक तिमाहीत खाली येताना दिसत आहे, त्यात आता हे करोना संकट. जर हे संकट वेळीच आटोक्यात नाही आले तर आपण मंदीच्या विळख्यात लवकरच सापडू असे वाटणे चुकीचे नाही. आज आपल्या शेअर बाजाराने  आठवडय़ाभरात जरी दहा ते बारा टक्के नुकसान करून घेतले आहे आणि त्यात अजूनही वाढ होऊ शकेल अशी दाट शक्यता आहे. बऱ्याच भारतीय कंपन्या फारशी चांगली कामगिरी दाखवत नव्हत्या, परंतु सरकारने कराचे दर कमी केल्यामुळे त्यांना थोडा फायदा झाला. पण आपल्या देशातील ऑटो, इलेक्ट्रॉनिक्स, फार्मा आणि ग्राहकोपयोगी वस्तू बनविणाऱ्या कंपन्या ज्या प्रमाणात चीनवर विसंबून आहेत, त्या…

आर्थिक वर्ष २०१९-२० चा  अग्रिम कराचा चौथा आणि शेवटचा हफ्ता भरण्याची वेळ आली आहे. हा हफ्ता भरण्याची शेवटची तारीख १५ मार्च २०२०आहे !! त्यासंबंधात काही महत्वाची माहिती एकूण देय करातून उद्गम कर (टीडीएस) वजा केल्यानंतर करदायित्व १० हजार रुपयांपेक्षा जास्त असेल तरच अग्रिम कराच्या तरतुदी लागू होतात. अतिज्येष्ठ आणि ज्येष्ठ नागरिकांच्या उत्पन्नात जर धंदा-व्यवसायाच्या उत्पन्नाचा समावेश नसेल तर त्यांना अग्रिम कर भरावा लागणार नाही त्यांनी संपूर्ण देय कर विवरणपत्र भरण्यापूर्वी भरला तरी त्यांना व्याज भरावे लागणार नाही.   ज्येष्ठ नागरिक अनिवासी भारतीय असेल आणि त्याच्या उत्पन्नात धंदा-व्यवसायाचा समावेश नसला तरी त्याला अग्रिम कराच्या तरतुदी लागू होतात, अनुमानित कराचा फायदा करदात्याने…

निवृत्तीनंतरच्या आयुष्यासाठी बचत करण्याचे प्रत्येकाचेच स्वप्न असते. हा आपल्या आयुष्याचा असा काळ असतो जेव्हा आपल्याला स्वतंत्र आणि चिंतामुक्त आयुष्य जगण्याची इच्छा असते. यासाठी सेवानिवृत्ती निधी तयार करणे हे गरजेचे असते, जेणेकरून उतारवयात आपल्याला आर्थिक स्वातंत्र्य मिळू शकेल. छोट्या कुटुंबांच्या वाढत्या ट्रेंडमुळे सेवानिवृत्तीचे नियोजन करणे अत्यंत महत्त्वाचे झाले आहे. काम करत असताना आणि धडधाकट आयुष्य जगतानाच निधी उभारायला सुरवात केली तर आपल्याला नियमित आवक सुरू राहते. या निधीतून निवृत्ती योजना खरेदी केल्या जाऊ शकतात. यातून मिळणारे उत्पन्न आपल्या आयुष्याच्या अखेरपर्यंत सुरू राहते. गृहिणीसाठी पती या योजना खरेदी करू शकतात आणि संयुक्त परतावा पर्याय निवडू शकतात. यामुळे, काही अघटीत घडले तरीही त्यांना…

कोणत्या वजावटीसाठी कोणते पुरावे सादर करावे यासाठी प्राप्तिकर कायद्यात नियम आखून दिलेले आहेत. या वजावटी घेण्यासाठी कर्मचाऱ्याने फॉर्म १२ बीबी कंपनीला पुराव्यासोबत सादर करावा लागतो. काही प्रमुख वजावटीसाठीचे पुरावे खालीलप्रमाणे : घर भाडे भत्ता (एचआरए) : करदात्याला पगारातून घरभाडे भत्ता मिळत असेल आणि तो भाडय़ाच्या घरात राहात असेल तर या कलमाद्वारे घरभाडे भत्त्याची (इतर अटींची पूर्तता केल्यास) वजावट घेता येते. ही वजावट घ्यावयाची असल्यास करदात्याने कंपनीला भाडे करार, भाडे पावत्या, घरमालकाचा ढअठ (घरभाडे एक लाख रुपयांपेक्षा जास्त असेल तर) इत्यादी पुरावे सादर करावेत. रजा प्रवास सवलत (एलटीसी) : ज्या करदात्यांना ‘एलटीसी’ची सवलत घ्यावयाची आहे, त्यांनी प्रवासाची बिले आणि पावत्या कंपनीला…

कुटुंबाचा अर्थसंकल्प कुटुंबाचा अर्थसंकल्प म्हणजेच आपल्या सर्व खर्चांचे योग्य नियोजन होय. नोकरी किंवा व्यवसायातील उत्पन्नाचे  प्रभावीपणे नियोजन. कौटुंबिक अर्थसंकल्प आपण चार महत्त्वाच्या घटकांमध्ये विभागू शकतो – १) दैनंदिन गरजांसाठीचा खर्च २) अल्पकालीन किंवा दीर्घकालीन स्वप्नपूर्तीसाठीचा खर्च ३) दैनंदिन खर्चासाठी बचत ४) दीर्घकालीन योजनांसाठी गुंतवणूक. आपले अल्पकालीन किंवा दीर्घकालीन ध्येय असे असावे की ते आपल्या आर्थिक क्षमतेच्या आवाक्यात असतील व त्याचा आपल्या नियोजनावर कधीच ताण पडणार नाही. (नवीन वाहन, नवीन घर किंवा मोठे घर, मुलांचे शिक्षण, त्यांचे लग्न तसेच निवृत्तिनियोजन वगैरे आदी झाले अल्पकालीन किंवा दीर्घकालीन खर्च.) स्वप्नपूर्तीसाठी गुंतवणूक करताना आपण भविष्यात होणाऱ्या खर्चाचा बारकाईने अभ्यास करून नियोजन करावयास हवे. उदाहरणार्थ…

गेल्याच आठवड्यात चिंतन हरीया (Head Product Development & strategy ICICI Pru fund) यांना भेटण्याचा योग आला. यावर्षी सादर झालेल्या अर्थसंकल्पातील तरतुदीमुळे म्युचुअल फंड संबंधातील होणाऱ्या बदलांचा आढावा त्यांनी घेतला!! त्यांच्या म्हणण्यानुसार - 1) पुढील आर्थिक वर्षापासून Dividend Distribution Tax (DDT) लागू झाल्यामुळे यापुढे dividend option असलेले फंड गुंतवणूदाराने घेण्याचे टाळावे. 2) नवीन Tax slab हा कमी उपन्न असलेल्या (below 5.0 Lakhs )गुंतवणूकदारांना स्विकारणे फायदेशीर ठरू शकते. आणि अशा मिळवत्या वर्गाकडून Consumption सेक्टर फायद्यात जाऊ शकतो त्यामुळे Consumption सेक्टरचा समभाग असलेले म्युच्युअल फंड जास्त फायदा देऊ शकतात. 3) अर्थमंत्र्यांनी आपल्या एकंदर दीड तासाच्या भाषणात पहिली तीस मिनिटे ही शेतकरी वर्गाला देण्यात…

आर्थिक वर्षाच्या शेवटच्या टप्प्यात करबचत करण्यासाठी अनेक गुंतवणूकदार विविध पर्याय शोधात असतात. प्राप्तिकराच्या कलम 80 सी अंतर्गत बचतीचा लाभ मिळेल अशा अनेक योजना / पर्याय बाजारात उपलब्ध आहेत. त्यातल्या ठराविक पर्यायांचा घेतलेला  आढावा !! सार्वजनिक भविष्यनिर्वाह निधी (PPF) : सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी अर्थात पब्लिक प्रॉव्हिडन्ट फन्ड (‘पीपीएफ’) ही केंद्र सरकारची, पूर्ण संरक्षण असलेली व करबचत मिळवून देणारी सर्वात लोकप्रिय योजना आहे. निश्चित परतावा, करबचत, दीर्घकालीन गुंतवणूक ही या योजनेची मुख्य वैशिष्ट्ये आहेत. या योजनेला 15 वर्षांचा मॅच्युरिटी कालावधी आहे. मात्र गुंतवणूकदाराला काही आर्थिक अडचण आल्यास तो लॉक-इन कालावधीच्या आधी यातील काही रक्कम काढू शकतो. कोणतीही व्यक्ती आपल्या ‘पीपीएफ’ खात्यात…

1. आपल्याला खरोखरच पैशाची गरज आहे का ? सध्या 'इन्स्टंट लोन' मिळत असल्याने बऱ्याचदा घराज नसताना कर्ज घेतले जाते. त्यामुळे अत्यावश्यक नसलेल्या बाबींसाठी कर्ज घेतले जाते. ते योग्य नाही. उदा. दागिन्यांसाठी कर्ज घेणे, एक गाडी असताना दुसरी आणखी एक गाडी घेणे.   2. कर्ज आपल्याला परवडणारे आहे का ? कर्जाची एकूण रक्कम, व्याज आणि त्यासाठीचा हप्ता (ईएमआय) आपल्याला परवडणारे आहेत का याचा आधी हिशोब केला पाहिजे. (हफ्ते आपल्या मासिक उत्पन्नाच्या 30 टक्क्यांहून कमी असावेत म्हणजे भविष्यासाठी बचत करता येते)   3. कर्ज उत्पादित आहे का ? कर्ज घेऊन भविष्यात त्यातून उत्पन्न मिळणार असेल तर कर्ज घेणे योग्य असते. उदा. रिअल…